سوریا لە هەفتەیەکدا 11/ 10 تا 18/ 10/ 2023

02:39
19/10/2023
کوردستان مۆنیتەر

فۆتۆ: میدیاکان

هاوبەشی بکە

تاک
پەرلەمانی توركیا مۆڵەتی مانەوەی هێزەكانی توركیا لە سوریا و عێراق بۆ دوو ساڵی تر درێژ دەكاتەوە
پەرلەمانی توركیا لە كۆبوونەوەیەكدا مۆڵەتی مانەوەی هێزەكانی توركیای لە سوریا و عێراق بۆ دوو ساڵی تر درێژكردەوە.
نوێكردنەوەی ماوەی مانەوە و واڵاكردنی دەستی سوپای توركیا لە ڕۆژئاوا و باشووری كوردستان لەسەر داوا و پێشنیاری سەرۆكایەتی توركیا بووە.
سوپای توركیا بە بیانووی جەنگكردن لە دژی پەكەكە چەندین ناوچەی لە سوریا و عێراق داگیر كردووە و مەترسی لەسەر لەسەر ئاسایشی كوردەكان لەو دوو وڵاتە دروست كردووە.[1]

ئەردۆگان: چالاكی هێزەكانی ئەمەریكا ئاسایشی نەتەوەیی توركیا دەخاتە مەترسییەوە
ئەردۆگان ڕایگەیاند، كە چالاكییە هاوبەشەكانی نێوان هێزەكانی ئەمەریكا و هێزە كوردییەكانی ڕۆژئاوای كوردستان مەترسی لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی توركیا دروست دەكەن.
ئەم وتەیەی ئەردۆگان دوای ئەوە هات كە سەرۆكی ئەمەریكا جۆ بایدن ڕایگەیاند، كە مامەڵەی حكومەتی توركیا لەگەڵ باكووری ڕۆژهەڵاتی سوریا (ڕۆژئاوای كوردستان) كەمپینی دژە داعش پەك دەخات و ژیانی هاووڵاتییانی مەدەنی دەخاتە مەترسییەوە و ئاسایش و ئارامی ناوچەكە تێكدەدات و مەترسی ڕاستەوخۆ لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی ئەمەریكا دروست دەكات.[2]

هاكان فیدان: توركیا بەردەوام دەبێت لە لێدانی ژێرخانی ڕۆژئاوای كوردستان
وەزیری دەرەوەی توركیا هاكان فیدان بە ڕۆژنامەنووسانی ڕاگەیاند، كە توركیا بەردەوام دەبێت لە لێدان لە ژێرخانی ئابووری و دامەزراوەكانی ڕۆژئاوای كوردستان و داواشی لە ئەمەریكا كرد لەم ڕووە و پاڵپشتی توركیا بكات، كە ئەندامێتی ناتۆ كۆیان دەكاتەوە.
فیدان لە درێژەی قسەكانیدا ئەوەی وت كە بڕیاری لەناوبردنی ژێرخانی ڕۆژئاوای كوردستان بڕیاری ئەردۆگانە و دەبێت جێبەجێ بكرێت. [3]

ئیدارەی خۆسەری: هێرشەكانی توركیا زیانی بە 5 ملیۆن كەس گەیاندووە
ئیدارەی خۆسەری لە باكووری ڕۆژهەڵاتی سوریا لە ڕاگەیەنراوێكدا ڕایدەگەیەنێت، بەهۆی هێرشە "دوژمنكارییەكانی" توركیاوە خەڵك و خاكی ڕۆژئاوای كوردستان زیانیان بەركەوتووە و ئامانجی هێرشەكانی توركیا لێدانە لە ئاسایش و سەقامگیری ناوچەكە و ئیفلیجكردنی بەڕێوەبەرێتی خۆسەری.
لە كۆتایی ڕاگەیەنراوەكەدا داوا لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی كراوە كە "هەڵوێستێكی ڕوونیان" دەربارەی ئەم دەستدرێژییانەی توركیا هەبێت.[4]

داعش هێزەكانی سوریای دیموكرات بە ئامانج دەگرێت
شانەیەكی نووستووی داعش لە ڕێگەی بۆمبی چێنراوەوە ئۆتۆمبیلێكی هێزەكانی سوریای دیموكرات دەكەنە ئامانج و لە ئەنجامدا دوو ئەندامی هێزەكانی سوریای دیموكرات گیان لە دەست دەدەن و سیانی تریان بریندار دەبن.
بەپێی بەڵگەنامەكانی ڕوانگەی سوری بۆ مافەكانی مرۆڤ بێت، شانە نووستووەكانی داعش لە سەرەتای ئەم ساڵەوە لە ناوچەكانی ئیدارەی خۆسەری 134 كردەیان ئەنجام داوە و بەم هۆیەوە 91 كەس گیانیان لەدەست داوە.[5]

ئەمەریكا ڕادار بۆ هێزەكانی لە سوریا دەنێرێت
ئەمەریكا، دوای ئەوەی لە ڕابردوودا هێرشكرایە سەر كێڵگە نەوتییەكانی دێرەزوور، سیستمی ڕادار بۆ هێزەكانی لە سوریا دەنێرێت. ئەم ڕادارانە لە عێراقەوە براونە نێو سوریاوە و گواستراونەتەوە بۆ بنكەی هێزە ئەمەریكییەكان لە شەدادیە لە پارێزگای حەسەكە.
ئەمەریكییەكان سیستمی ڕاداریان لە كێڵگەی نەوتی عومەر و كێڵگەی گازی كۆنكۆ جێگیر كردووە. [6]

كوردانی ڕۆژئاوا ترسیان هەیە نەیارەكانیان سەرقاڵبوونی ئەمەریكا بە جەنگی غەززەوە بقۆزنەوە
كوردانی ڕۆژئاوا ترسی ئەوەیان هەیە كە نەیارە دەرەكی  و ناوخۆییەكانیان سەرقاڵبوونی ئەمەریكا بە جەنگەكەی نێوان ئیسرائیل و حەماسەوە بقۆزنەوە و پەلاماریان بدەن و مەترسی لەسەر ئاسایشیان دروست بكەن.
بەپێی ئەو كەسانەی كە چاودێری بارودۆخەكە دەكەن- لە پاڵ هێرشەكانی توركیا- سەرهەڵدانەوە و دەستپێكردنەوەی یاخیبوونی خێڵە عەرەبییەكان مەترسی وجودی لەسەر بوونی سیاسی و سەربازی كورد لە سوریا دروست دەكات.[7]

سوریا بووە بە سەرئێشە بۆ ڕوسیا
جەنگی ئۆكرانیا و كوژرانی سەرۆكی ڤاگنەر و ناردنی هێزی ئەمەریكی بۆ ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست سوریای كردووە بە سەرئێشە بۆ بەرپرسانی مۆسكۆ. جەنگەكەی ئۆكرانیا و جوڵەی هێزەكانی ڕوسیا لە سوریا كاریگەرییان لەسەر یەك هەیە و پڕكردنەوەی پێگەكانی ڤاگنەر لە سوریا بە سوپا، مۆسكۆ ماندوو دەكات.
هۆكاری ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی كە سوپای ڕوسیا نەیدەتوانی لە سوریا بیكات، ڤاگنەر بە تێچوویەكی كەم بۆ مۆسكۆی دەكرد. ڕوسیا بە هاوكاری ئێران دەیویست ئەمەریكا لە سوریا و پاشان ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەربكات، ئەمە نەك ڕووی نەدا، بەڵكو واشنتۆن لەڕێگەی بڵاوكردنەوەی هێزی زیاترەوە بوونی خۆی لە ناوچەكە بەهێز كرد و مۆسكۆ بۆ لەمەودوا ناچارە جارێكی تر مامەڵە لەگەڵ گەڕانەوەی بەهێزی ئەمەریكا بۆ ناوچەكە بە گشتی و سوریا بە تایبەتی بكات.[8]

ئیسرائیل: ئێران دەیەوێت لە سوریاوە بەرەیەكی نوێی جەنگ لە دژی تەلئەبیب بكاتەوە
ئیسرائیل ئێران بەوە تۆمەتبار دەكات كە هەوڵ دەدات لە سوریاوە بەرەیەكی نوێی جەنگ بكاتەوە. ئەم تۆمەتباركردنەی ئێران لەلایەن بەرپرسانی ئیسرائیلەوە دوای ئەوە هات كە لە سوریاوە باكووری ئیسرائیل موشەكباران كرا.
بەرپرسانی ئیسرائیل لەو باوەڕەدان كە ئێران بە مەبەستی كەمكردنەوەی فشارەكانی سەر حەماس ڕەنگە لە ڕێگەی هێزە لەبرییەكانییەوە لە سوریاوە مەترسی لەسەر ئاسایشی باكووری ئیسرائیل دروست بكات.[9]

مۆسكۆ 34 منداڵی ڕوسی لە كەمپەكانی سوریا وەردەگرێتەوە
ڕوسیا ڕایگەیاند كە 34 منداڵی جیهادییەكانی لە سوریاوە بۆ ڕوسیا گەڕاندووەتەوە. ئەم منداڵانە منداڵی ئەو جیهادییە ڕوسیانەن كە لەكاتی جیاوازدا  پەیوەندییان بە داعشەوە كردووە و بە زۆری سەر بەو كەمینە مسوڵمانانەن كە لە ڕوسیا دەژین.[10]


[1] https://www.rudaw.net/english/middleeast/171020231
[2] https://www.rudaw.net/english/middleeast/131020231
[3] https://www.hurriyetdailynews.com/turkiye-to-continue-to-hit-ypg-infrastructure-in-n-syria-fidan-187130
[4] https://aanesgov.org/?p=7838
[5] https://www.syriahr.com/%d9%85%d9%82%d9%80-%d9%80%d8%aa%d9%84-%d9%88%d8%ac%d8%b1%d8%ad-5-%d8%b9%d9%86%d8%a7%d8%b5%d8%b1-%d9%85%d9%86-%d9%82%d8%b3%d8%af-%d8%ac%d8%b1%d8%a7%d8%a1-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d9%87%d8%af%d8%a7%d9%81/683642/
[6] https://www.aa.com.tr/ar/%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9/%D9%88%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%B7%D9%86-%D8%AA%D8%B2%D9%88%D8%AF-%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%AA%D9%87%D8%A7-%D9%81%D9%8A-%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%8A%D8%A7-%D8%A8%D9%85%D9%86%D8%B8%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA-%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AD%D9%84%D9%8A%D8%A9-/3020928
[7] https://alarab.co.uk/%D8%A3%D9%83%D8%B1%D8%A7%D8%AF-%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%8A%D8%A7-%D9%8A%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86-%D9%85%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%BA%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%AE%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87%D9%85-%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%84%D9%8A%D9%81-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%85%D9%8A%D8%B1%D9%83%D9%8A-%D8%A8%D8%BA%D8%B2%D8%A9
[8] https://carnegieendowment.org/politika/90784
[9][9]https://www.aa.com.tr/en/middle-east/iran-is-attempting-to-open-new-front-against-israel-from-syria-israeli-official/3020979
[10] https://www.kurdistan24.net/en/story/32867-Russia-brings-back-34-children-from-Syria-refugee-camps

#سوریا
بینێرە لە ڕێگەی