تاك
عێراق لە هەوڵی دەستەبەركردنی سیستمی بەرگری ئاسمانیدایە
دوو بەرپرسی حكومی لە بەغدا ئاشكرایان كردووە، حكومەتی عێراق لە هەوڵی جددیدایە بۆ دەستەبەركردنی سیستمی بەرگری ئاسمانی، لەوپێناوەشدا هەوڵەكانیان چڕكردووەتەوە و پێشبینی دەكرێت لە سەردانی ئیمانوێل ماكرۆن سەرۆكی فەڕەنسا بۆ عێراق ئەو پرسە بخرێتەڕوو، هەروەك لەگەڵ وڵاتانی تریش لەبارەی دەستەبەركردنی سیستمی بەرگری ئاسمانی وتوێژكراوە.
ئەو دوو بەرپرسە ئەوەشیان ئاشكرا كردووە كە لەگەڵ ئەمەریكا گفتوگۆ كراوە و ئەو وڵاتە پابەندبوونی خۆی بە بەڵێنێكی پێشوەخت دووپات كردووەتەوە كە هاوكاری عێراق لە پەرەپێدانی توانای هێزە ئاسمانییەكانی بكات، بەڵام بەرپرسانی عێراق داوای سیستمی بەرگری ئاسمانی دەكەن و ترسیان هەیە لە ئەگەری فراوانبوونی شەڕی ئیسرائیل و فەلەستین، ئیسرائیل هێرش بكاتە سەر عێراق.[1]

سەدر داوای داخستنی باڵیۆزخانەی عێراق دەكات
موقتەدا سەدر ڕێبەری ڕەوتی سەر ڕۆژی (27/10/2023) لە بەیاننامەیەكدا كە لە تۆڕی كۆمەڵایەتی ئێكس بڵاوی كردەوە داوا لە حكومەتی عێراق و ئەنجومەنی نوێنەران دەكات دەنگ بدەن بە داخستنی باڵیۆزخانەی ئەمەریكا، چونكە ئەمەریكا پاڵپشتی بێسنوری زایۆنیزم دژی غەزە دەكات.
سەدر لە بەیاننامەكەدا داوای پاراستنی دیپلۆماتكارەكان و ڕێگریكردن لەبەئامانجگرتنیان لەلایەن میلیشیاكانەوە دەكات. لە كۆتایی بەیاننامەكەشدا هۆشداری دەدات ئەگەر حكومەتی عێراق وەڵامی داواكەی نەداتەوە هەڵوێستی تری دەبێت كە لە داهاتوودا ئاشكرای دەكات.[2]

گرووپە چەكدارەكان هێرشەكانیان بۆ سەر هێزەكانی ئەمەریكا بەرفراوان دەكەن
سەرەڕای هۆشدارییەكانی ئەمەریكا بۆ بەرپرسانی عێراق و بڕیاری محەممەد شیاع سوودانی سەرۆك وەزیرانی عێراق بە ڕێگری و سزادانی گرووپە چەكدارەكان كە هێرش دەكەنە سەر بنكە سەربازییەكانی هێزەكانی ئەمەریكا لە عێراق، بەڵام ڕۆژ لە دوای ڕۆژ ئەو گرووپە چەكدارانە سنوری هێرشەكان بەرفراوان دەكەن، ئەمەش ئاماژەیە بۆ بێدەسەڵاتی سەرۆك وەزیران لە كۆنتڕۆڵكردنی ئەو گرووپە چەكدارانە.
بەپێی ڕاپۆرتێكی ڕۆژنامەی (شەرقولئەوسەت) بەرفراوانبونی هێرشی گرووپە چەكدارییەكان ناكۆكی لەناو چوارچێوەی هەماهەنگی دروست كردووە و نیگەران و دوودڵی كردوون لە كاردانەوە و سزای ئەمەریكا، ئەوەشیان ئاشكرا كردووە كە ڕێوشوێنەكانی سوودانی دژی گرووپەكان ئەنجامێكی ئەوتۆی نەبووە.[3]

ئەمەریكا سیستمی بەرگری ئاسمانی لە عێراق دادەنێت
دوابەدوای زیادبوونی هێرشی میلیشیا چەكدارەكان بۆ سەر هێزەكانی ئەمەریكا لە عێراق و سوریا، ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا بڕیاری دا لە هەفتەی داهاتوودا سیستمی بەرگری ئاسمانی لە وڵاتانی سعودیە، ئوردن، قەتەر، ئیمارات، كوەیت، عێراق و سوریا دابنێت.
باتریك ڕایدەر وتەبێژی وەزارەتی بەرگری ئەمەریكا ئاشكرای كرد، لوید ئۆستن وەزیری بەرگری بڕیاری داوە هەفتەی داهاتوو سیستمی دژە موشەكی بۆ پاراستنی هێزەكانی ئەمەریكا لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بڵاو بكاتەوە، سیستمەكە پێكهاتووە لە سیستمی بەرگری موشەكی ساد بۆ پارێزگاری لە شوێنە بەرزەكان و موشەكی باتریۆتی دژە فڕۆكە.[4]

بایدن تاوتوێ وەڵامدانەوەی گرووپە چەكدارەكانی عێراق و سوریا دەكات
ڕۆژنامەی واشنتۆن پۆست لە زاری چەند بەرپرسێكی ئەمەریكاوە ئاشكرای كردووە، جۆ بادین سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا تاوتوێ وەڵامدانەوەی ئەو گرووپە چەكدارانە دەكات كە هێرش دەكەنە سەر هێزەكانی ئەمەریكا لە سوریا و عێراق و وەك بریكاری ئێران هەژمار دەكرێن، ئەمەش دوای ئەوە دێت لە چەند رۆژی ڕابردوو چەندین جار هێزەكانی ئەمەریكا لە عێراق و سوریا بە مووشەك و فڕۆكەی بێفڕۆكەوان کرانە ئامانج.
ڕۆژنامەكە ئەوەشی ئاشكرا كردووە كە بێدەنگی ئەمەریكا وای كردووە ئەو گرووپانە بەردەوام بن لەسەر هێرشەكان، بۆیە ئەمەریكا هۆشداری تەواوی داوە بە ئێران بۆ ڕاگرتنی هێرشی گرووپە چەكدارەكان، ئەگەرنا ئەمەریكا وەڵامی توندی دەبێت.[5]

ژمارەیەك پەرلەمانتار واژۆ بۆ دەركردنی باڵیۆزی ئەمەریكا كۆدەكەنەوە
ژمارەیەك ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق داوا دەكەن ئەنجومەنی نوێنەران دانیشتنێكی تایبەت بكات بۆ دەنگدان لەسەر پرۆژە بڕیاری داخستنی باڵیۆزخانەی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا لە عێراق و دەركردنی باڵیۆزی ئەو وڵاتە، ئەمەش بە پاساوی پاڵپشتی ئەمەریكا لە ئیسرائیل لە هێرشی سەر غەززە.
بەپێی زانیارییەكان 32 پەرلەمانتار واژۆیان لەسەر داواكارییەكە كردووە كە زۆربەیان بێلایەنن، بەڵام داوایەكی لەوشێوەیە ئەگەری سەركەوتنی زەحمەتە و زۆرێك لە فراكسیۆنەكانی پەرلەمان ئامادە نین دەنگ بە بڕیارێكی لەوجۆرە بدەن.[6]

هێزەكانی ئەمەریكا لە عێراق دەمێننەوە
ماسیۆ میلەر وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمەریكا ڕایگەیاند، "هێزەكانمان لە عێراق دەمێننەوە تا ڕێگری بكەن لە گەڕانەوەی داعش، بەرەنگاربوونەوەی داعش لە كارە لەپێشینەكانی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكایە".
ئەم هەڵوێستەی ئەمەریكا لە كاتێكدایە كە لە ئەنجومەنی نوێنەرانی لەلایەن چەند پەرلەمانتارێكەوە هەوڵێك هەیە بۆ دەركردنی بڕیارێك بە مەبەستی دەركردنی هێز و باڵیۆزخانەی ئەمەریكا لە عێراق.[7]

عێراق دەنگ بە پڕۆژەی عەرەبی بۆ ئاگربەستی مرۆیی لە غەززە نادات
وڵاتانی عەرەبی ڕۆژی (27/10/2023) پرۆژەیەكیان بۆ ئاگربەستی مرۆیی جەنگی نێوان حەماس و ئیسرائیل خستە بەردەم كۆمەڵەی گشتیی نەتەوە یەكگرتوەكان، پرۆژەكە بە دەنگی 120 دەوڵەت پەسەند كرا، 14 دەوڵەت دژی پرۆژەكە بوون و 45 دەوڵەتیش دەنگیان نەدا، لەناویاندا عێراق.
بەرپرسانی عێراق هۆكاری دەنگ نەدانیان بە پرۆژەكە دەگێرنەوە بۆ بوونی بڕگەیەك لە پرۆژەكەدا كە داننانە بە دەوڵەتی ئیسرائیل، ئەمەش ناكۆكە لەگەڵ یاسای (قەدەغەكردنی ئاساییكردنەوەی پەیوەندی لەگەڵ ئیسرائیل)، كە لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق دەرچووە، بەپێی یاساكە ڕێگە نەدراوە بە داننان بە ئیسرائیل و كارێكی لەو شێوەش سزای لەسەرە.[8]

هەوڵێك هەیە بۆ لاوازكرنی حكومەتەكەی سوودانی
عەلی فەتلاوی ئەندامی هاوپەیمانی فەتح ئاشكرای كردووە هەوڵێك هەیە بۆ لاوازكردنی حكومەتەكەی سوودانی، هەوڵەكە لەلایەن هەندێك هێزی ناوخۆوەیە و تێكەڵە بە ئەجێندای دەرەكی، دەیانەوێت دەستكەوتەكانی حكومەتی سوودانی لەباربەرن، چوارچێوەی هەماهەنگی ئاگاداری ئەو هەوڵانەیە و شكستی پێدێنێت.[9]

ئێران سەرپەرشتی بڵاوەپێكردنی گرووپە چەكدارەكان لە ڕۆژئاوای عێراق دەكات
دوای هێرشی زەمینی ئیسرائیل بۆ سەر غەزە لە (27/10/2023) دۆخی عێراق ئاڵۆزی زۆرتری بەخۆیەوە بینیوە، سەرچاوەیەك لە چوارچێوەی هەماهەنگی بە ڕۆژنامەی (شەرقولئەوسەت)ی ڕاگەیاندووە، ئێران سەرپەرشتی دووبارە بڵاوەپێكردنی گرووپە چەكدارە وەلائییەكان لە ڕۆژئاوای عێراق دەكات، هاوكات تاران بە بەرپرسانی عێراقدا پەیامیان بۆ ئەمەریكییەكان ناردووە و پێیان ڕاگەیاندوون "ئێران نایەوێت بەشداری شەڕی غەززە بكات، بەڵام هێرشی زەمینی ئیسرائیل ناچاری بەشداریمان دەكات".[10]

هێڵی نەوتی كەركوك بانیاس زیندوو دەكرێتەوە
بەپێی ڕاپۆرتێكی ڕۆژنامەی (ئەلعەرەب) عێراق پلانی هەیە هێڵی نەوتی كەركوك بانیاس زیندوو بكاتەوە و نەوتی لێوە هەناردە بكات، بۆ ئەو مەبەستەش كۆبوونەوەی لەگەڵ بەرپرسانی سوریا كردووە و لە كۆبوونەوەكەدا ڕوسیا و ئێرانیش بەشداربوون.
بەگوێرەی ڕاپۆرتی ڕۆژنامەكە ئێران پلانی لەمێژینەی هەیە لە ڕێگەی عێراقەوە دەستی بگاتە دەریای سپی ناوەڕاست و خەونی هیلالی شیعی بەدەست بێنێت، هەروەك ڕوسیا ئامانجی ئابووری خۆی هەیە و ئەگەری هەیە لە نۆژەنكردنەوەی هێڵەكە لەو بەشەی دەكەوێتە ناو خاكی سوریا بەشدار بێت.[11]

بانگەشەی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان دەستی پێ كرد
ڕۆژی (1/11/2023) هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكانی عێراق دەست پێ كرد، هەڵبژاردنەكە لە (15) پارێزگا لە (18/12/2023) بەڕێوە دەچێت و پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان ناگرێتەوە، لە هەڵبژاردنەكەدا 16 ملیۆن و 158 هەزار و 788 كەس مافی دەنگدانیان هەیە، 5 هەزار و 915 كاندید بۆ بەدەستهێنانی (275) كورسی كێبڕكێ دەكەن.[12]



[1] https://www.alaraby.co.uk/politics/
[2] https://twitter.com/Mu_AlSadr
[3] https://aawsat.com/

[4] https://www.alsumaria.tv/news/palestine-war/471775
[5] https://www.alhurra.com/arabic-and-international/2023/10/26/
[6] https://www.alaraby.co.uk/politics/

[7] https://www.alaraby.co.uk/politics/
[8] https://ultrairaq.ultrasawt.com/
[9] https://earthiq.news/archives/292617
[10] https://aawsat.com
[11] https://alarab.co.uk
[12] https://drawmedia.net/page_detail?smart-id=14100