تاک
هەواڵگری ئەمەریكا: بەشار ئەسەد ڕازی بووە ڕوسیا لە ڕێگەی ڤاگنەرەوە سیستمی موشەكی بنێرێت بۆ حزبوڵڵا
بەپێی سەرچاوە هەواڵگرییەكانی ئەمەریكا بێت، سەرۆكی سوریا بەشار ئەسەد قایل بووە سیستمی موشەكی (SA-22) لە سوریاوە بنێردرێت بۆ حزبوڵای لوبنانی.
ئەم سیستمە مۆشەكییە لە بنەڕەتدا ڕوسییە و مۆسكۆ بە مەبەستی هاوكاریكردنی ڕژێمەكەی ئەسەد ناردوێتی بۆ سوریا و لە ئێستادا لە سوریا جێگیر كراوە.
هەواڵگری ئەمەریكی باس لەوە دەكات كە گرووپی ڤاگنەری ڕوسی، كە لە سوریا كارایە، ئەركی گواستنەوەی ئەم سیستمە موشەكییەی بۆ لوبنان پێسپێردراوە.
بەپێی سەرچاوە هەواڵگرییەكان بێت، ئەمەریكا چاودێری جوڵەی ئەم سیستمە موشەكییە ڕوسییەی نێو سوریا دەكات و لە نزیكەوە ئاگاداری ئەو گفتوگۆیانەیە كە لە نێوان ئەسەد و ڤاگنەر و حزبوڵڵادا دەربارەی گواستنەوەی ئەم سیستمە موشەكییە بەڕێوە دەچێت.[1]

پەیوەندییەكانی نێوان ڕوسیا و ئیسرائیل بەهۆی سوریاوە گرژی تێدەكەوێت
بەهۆی جەنگەكەی نێوان ئیسرائیل و حەماسەوە هێرشەكانی ئیسرائیل بۆ سەر میلیشیا و هێزە لەبرییەكانی ئێران لە سوریا زیادی كردووە.
پێش دەستپێكردنی جەنگەكەی نێوان ئیسرائیل و حەماس، ئیسرائیل پێش ئەنجامدانی هێرشەكانی بۆ سەر سوریا ڕوسیای ئاگادار دەكردەوە، بەڵام ئەم سیاسەتەی ئیسرائیل دوای دەستپێكردنی جەنگەكەی غەزەوە گۆڕانی بەسەردا هاتووە و تەلئەبیب لە ئێستادا پێش ئەنجامدانی هێرشەكان مۆسكۆی لێ ئاگادار ناكاتەوە. ئەمەش بووەتەهۆی ئەوەی كە گرژی لە نێوان مۆسكۆ و تەلئەبیبدا دروست ببێت و پەیوەندییەكانیان خراپتر ببێت.[2]

میلیشیایەكی عێراقی: هێزەكانی ئەمەریكامان لە سوریا بەئامانج گرتووە
میلیشیای (موقاوەمەی ئیسلامی لە عێراق) ڕایگەیاند كە لە ڕێگەی چەند درۆنێكەوە هێزەكانی ئەمەریكایان لە پارێزگای حەسەكە لە ڕۆژئاوای كوردستان كردووە بە ئامانج.
میلیشیای موقاوەمەی ئیسلامی لە عێراق سێبەری میلیشیا و هێزە لەبرییەكانی ئێرانە لە عێراق و زۆر جار بۆ ئەنجامدانی چالاكییەكانی هەماهەنگی لەگەڵ سوپای پاسدارانی ئێرانیدا دەكات.
بەپێی ڕوانگەی سوریا بۆ مافەكانی مرۆڤ بێت، ئەو درۆنانەی كە هێزەكانی ئەمەریكایان لە سەربازگەی (تەل بەیدەر) لە حەسەكە كردووەتە ئامانج لە سنووری عێراقەوە هاتوون.[3]

تاران: ئێران بەهیچ شێوەیەك تێوە نەگلاوە لە بەئامانجگرتنی هێزەكانی ئەمەریكا لە سوریا
دوای ئەوەی ئەمەریكا لە ڕێگەی نوێنەرەكەیەوە لە نەتەوە یەكگرتووەكان بە فەرمی ئێرانی تۆمەتبار كرد كە لە پشت ئەو هێرشانەوەیە كە لە سوریا و عێراق دەكرێنە سەری، نوێنەری هەمیشەیی ئێران لە نەتەوە یەكگرتووەكان ئەمیر سەعید ئیرەڤانی ئەو تۆمەتەی ڕەتكردەوە و ڕایگەیاند، كە ئێران هەرگیز تێوە نەگلاوە لە بەئامانجگرتنی هێزەكانی ئەمەریكا لە سوریا و عێراق.
ناوبراو ئەمەریكای بەوە تۆمەتباركرد كە دەیەوێت لە ڕێگەی تاوانباركردنی ئێرانەوە ڕەوایەتی بە بوونە "نایاساییەكەی" لە سوریا بدات.[4]

پنتاگۆن: 38 جار هێرش كراوەتە سەر هێزەكانمان لە سوریا و عێراق
وتەبێژی پنتاگۆن پات ڕایدەر 6/11/2023 ڕایگەیاند كە لە ماوەی كەمتر لە مانگێك هێزەكانی ئەمەریكا لە سوریا و عێراق لە لایەن هێزە لەبرییەكانی ئێرانەوە 38 جار بەئامانج گیراوە.
بەشێكی زۆر لەم هێرشانە لەلایەن سوپای ئەمەریكاوە پوچەڵ كراونەتەوە و زیانێكی ئەوتۆیان بە هێزەكانی ئەمەریكا لەو دوو وڵاتە نەگەیاندووە.
ئەم هێرشانە بەشێك لە ئەندامانی كۆنگرێسی نیگەران كردووە و لەو باوەڕەدان كە وەڵامدانەوەكانی ئەمەریكا بۆ ئەم هێرشانە وەك پێویست نەبووە. هەربۆیە داوا دەكەن كە پنتاگۆن بە مەبەستی لغاوكردنی هێزە لەبرییەكانی ئێران لە سوریا و عێراق بەشێوەیەكی كاریگەر وەڵامی هێرشەكان بداتەوە.[5]

سوپای ئەمەریكا: سوپای پاسداران و هێزە لەبرییەكانی ئێرانمان لە سوریا بە ئامانج گرتووە
فەرماندەی ناوەندی سوپای ئەمەریكا لە ڕێگەی پلاتفۆرمی ئێكسەوە (توێتەری پێشوو) 9/11/2023 ڕایگەیاند، كە هێزەكانیان جبەخانەیەكیان لە سوریا بە ئامانج گرتووە كە لەلایەن سوپای پاسداران و هێزە لەبرییەكانی ئێرانەوە بە هێرشكردنەسەر هێزە ئەمەریكییەكان بە كارهێنراوە.
لە ڕاگەیانراوەكەدا ئەم هێرشەی سوپای ئەمەریكا وەك "بەرگری لەخۆكردن" لەدژی ئەوانەی كە ئەمەریكییەكان بە ئامانج دەگرن ناوزەد كراوە.[6]

نەتەوە یەكگرتووەكان: بەئامانجگرتنی هێزەكانی ئەمەریكا لە سوریا ئاسایشی ناوچەكە دەخاتە مەترسییەوە
وتەبێژی سكرتێكی گشتی نەتەوە یەكگرتووەكان ستیڤان دۆژاریك ڕایگەیاند، كە زیادبوونی هێرشەكانی سەر هێزە ئەمەریكییەكان لە سوریا و عێراق نیگەرانی كردوون.
هۆكاری ئەم نیگەرانییەی نەتەوە یەكگرتووەكان، بەپێی وتەبێژی فەرمی سكرتێری گشتی نەتەوە یەكگرتووەكان بێت، بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە زیادبوونی هێرشەكانی سەر هێزە ئەمەریكییەكان ڕەنگە ببێتە هۆی پەڕینەوەی جەنگەكەی غەزە بۆ وڵاتانی تری ناوچەكە و بەم هۆیەشەوە ئاسایش و سەقامگیری ناوچەكە دەكەوێتە مەترسییەوە. [7]

دوای دەستبەسەرداگرتنی خانووەكەی، ژنێكی عەفرینی گیان لەدەست دەدات
دوای ئەوەی چەكدارەكانی میلیشیایەكی نزیك لە توركیا لە عەفرین دەست بەسەر خانووەكەیدا دەگرن، مەلەك خەلیل كە ژنێكی بەساڵاچووی كوردە جەڵدە لێی دەدات و دەمرێت.
مەلەك وەك هەزاران كوردی تری عەفرین لە ساڵی 2018، دوای داگیركردنی ناوچەكەیان لەلایەن توركەكانەوە، ئاوارە دەبێت و پاش چەند ساڵ لە ژیانی ئاوارەیی لە 2022 دەگەڕێتەوە عەفرین.
بە وتەی یەكێك لە ناسیاوەكانی ناوبراو بێت، خانوو و باخە زەیتونەكەی مەلەك لەلایەن چەكدارەكانی سقوری شامەوە دەستی بەسەردا گیراوە و ئەو چەكدارانە هەڕەشەیان لە ناوبراو كردووە و پێیان ڕاگەیاندووە، كە وازبهێنێت لە داواكردنەوەی خانووەكەی.
پێش ئەوەی بمرێت، مەلەك وەسێتی كردبوو كە تەرمەكەی لە زەوییەكەی خۆیدا بنێژن، بەڵام چەكدارەكانی سقوری شام ڕێگەیان نەدا كەسوكارەكەی وەسێتەكەی ناوبراو جێبەجێ بكەن و مەلەك بە مردوویش بچێتەوە خانووەكەی خۆی.[8]

داعش بەرپرسیارێتی هێرشكردنە سەر هێزەكانی حكومەتی سوریا لەئەستۆ دەگرێت
داعش لەڕێگەی (ئاژانسی ئەعماق)ەوە ڕایگەیاند كە چەكدارەكانی داعش ئەو هێرشەی ئەنجام داوە كە هەینی ڕابردوو 3/11/2023 لە دژی هێزەكانی حكومەتی سوریا ئەنجام درا.
ڕۆژی هەینی چەندین چەكداری حكومەتی سوریا لە بیابانەكانی ئەو وڵاتە كوژران و ئەم هێرشەی داعش بە كوشتندەترین هێرشی ئەم گروپە دادەنرێت لە ماوەی ئەم ساڵدا.
بەپێی ڕوانگەی سوریا بۆ مافەكانی مرۆڤ بێت، لە هێرشەكەدا 34 چەكداری سەر بە حكومەتی سوریا كوژراون.[9]

بەشار ئەسەد بە مەبەستی بەشداریكردن لە كۆبوونەوەیەك سەردانی سعودیە دەكات
سەرۆكی سوریا بەمەبەستی بەشداریكردن لە كۆبوونەوەیەكی نائاسایی وڵاتانی عەرەبی سەردانی سعودییە دەكات.
كۆبوونەوەكە بڕیارە شەممە 11/11/2023 لە سعودیە ئەنجام بدرێت و لە كۆبوونەوەكەدا هەوڵدەدرێت كۆدەنگییەكی عەرەبی دەربارەی جەنگەكەی غەزە دروست بكرێت و تاوتوێی ئەو ڕێكارانە بكرێت كە بۆ ڕاگرتنی جەنگەكەی غەزە پێویستن.
مانگی ڕابردوو وڵاتانی عەرەبی لە قاهیرەی پایتەختی میسر كۆبوونەوە و لە كۆبوونەوەكەدا سەركۆنەی هێرشەكانی ئیسرائیلیان بۆ سەر غەزە كرد، بەڵام بەهۆی ئامادە نەبوونی ئیسرائیل و ئەمەریكا لە كۆبوونەوەكەدا، كۆبوونەوەكە شكستی هێنا لە ڕاگرتنی جەنگەكەی نێوان ئیسرائیل و حەماس.[10]

حزبوڵڵای لوبنانی: 7 چەكدارمان لە سوریا كوژراون
حزبوڵڵا بەبێ ئەوەی كات و شوێنی كوژرانیان دەستنیشان بكات، ڕایگەیاند كە 7 لە چەكدارەكانی لە سوریا گیانیان لە دەست داوە. حزبوڵڵا تەنیا ئەوەی وتووە كە ئەم چەكدارە كوژراوانە " شەهێدی ڕێگەی قودسن".
بەپێی وتەی چەند سەرچاوەیەك بێت، كە ئامادە نەبوون ناوەكانیان ئاشكرا بكرێت، ئەم چەكدارانەی حزبوڵڵای لوبنانی لە هێرشێكی هێزی ئاسمانی ئسرائیلدا كوژراون.[11]


[1] https://edition.cnn.com/2023/11/02/politics/syrias-assad-hezbollah-wagner-missile-system/index.html
[2] https://www.bloomberg.com/news/articles/2023-11-03/israel-russia-ties-worsen-as-it-fights-iran-proxies-in-syria-amid-war-with-hamas
[3] https://www.rudaw.net/english/middleeast/syria/05112023
[4] https://www.rudaw.net/english/middleeast/08112023
[5] https://www.voanews.com/a/pentagon-38-attacks-target-us-forces-in-iraq-syria/7344657.html
[6] https://www.aa.com.tr/en/americas/us-military-attacks-irans-islamic-revolutionary-guard-corps-associated-group-in-syria/3048058
[7] https://www.rudaw.net/english/world/10112023
[8] https://www.rudaw.net/english/middleeast/syria/091120231
[9] https://www.voanews.com/a/is-group-claims-deadly-attacks-on-pro-government-forces-in-syria/7350339.html
[10]https://www.wsj.com/livecoverage/israel-hamas-war-gaza-strip-2023-11-08/card/syria-s-assad-heads-to-saudi-arabia-for-arab-summit-on-gaza-JUfp6iKHoZ35DeIX7E0M
[11] https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/hezbollah-says-7-fighters-killed-in-syria/