عێراق لە هەفتەیەکدا 14/12 تا 20/12/2023

04:14
20/12/2023
کوردستان مۆنیتەر

فۆتۆ: میدیاکان

هاوبەشی بکە

تاك
هەشت خاڵی ناكۆك ڕێگرە لە هەناردەكردنەوەی نەوتی هەرێم

عەلی مەشكور ئەندامی لیژنەی نەوت و گاز لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق ئاشكرای كردووە، تا ئێستا 8 خاڵی ناكۆك لە نێوان هەرێم و بەغدا هەن، كە چارەسەرنەكردنیان بوونەتە ڕێگر لەبەردەم هەناردەكردنەوەی نەوتی هەرێمی كوردستان لە ڕێگەی بەندەری جەیهانی توركیاوە.
ناوبراو ئەوەشی ئاشكرا كردووە سەرەكیترین خاڵی ناكۆكی نێوان هەر دوو لا جۆری ئەو گرێبەستانەیە كە هەرێم لەگەڵ كۆمپانیاكانی بەرهەمهێنانی نەوت كردویەتی[1].

پەرلەمانتارێك: 35 ترلیۆن دیناری عێراقی دیارنەماوە
محەممەد نووری خوزاعی ئەندامی لیژنەی دارایی لە ئەنجومەنی نوێنەران لە لێدوانێكی ڕۆژنامەنووسیدا ڕەخنەی لە سیاسەتی بانكی ناوەندی عێراق گرت و وتی، زیاتر لە 35 ترلیۆن دیناری عێراقی چاپكراوە و لەناوخۆی عێراقدا بوونی نییە، دوو دەوڵەتی دراوسێ مامەڵە بە دینار دەكەن لەگەڵ عێراق، كە یەكێكیان ئێرانە.
ناوبراو وتیشی، هەژموونی حزبەكان و بەشبەشێنە لە دەسەڵاتی دارایی وای كردووە سیستمی دارایی عێراق شكست بێنێت[2].

هێزە سەربازییەكان دەكەونە ئامادەباشییەوە
محەممەد شیاع سوودانی فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكانی عێراق فەرمانی دەكرد لە (14 تا 20/12/2023) تەواوی هێزە سەربازییەكان لە حاڵەتی ئەوپەڕی ئامادەباشیدا بن، ئەمەش وەك ئامادەسازییەك بۆ پاراستنی هێمنی و ئاسایشی عێراق لە كاتی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان كە بڕیارە 18 كانونی یەكەم ئەنجام بدرێت[3].

زیاتر لە 400 ڕێكخراو چاودێری هەڵبژاردنەكان دەكەن
كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان ئاشكرای كرد، زیاتر لە 500 ڕێكخراوی ناوخۆیی و بیانی ناوی خۆیان تۆمار كردووە تا چاودێری هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان بكەن، ئەوان لە سەرجەم پارێزگاكان چاودێری بەڕێوەچوونی پرۆسەكە دەكەن.
كۆمسیۆن ئەوەشی ئاشكرا كردووە زیاتر لە 420 هەزار فەرمانبەر پرۆسەكە بەڕێوە دەبەن و لە دەنگدانی تایبەتدا زیاتر لە 900 هەزار دەنگدەر مافی بەشداری هەیە[4].

دادگای فیدراڵی بڕیاری داخستنی پێگە سێكسییەكان دەدات
ڕۆژی (14/12/2023) دادگای فیدراڵی عێراق فەرمانێكی وەلائی دەركرد و بەپێی بڕیارەكە سەرجەم پێگە ئەلیكترۆنییە سێكسییەكان لە تەواوی عێراق دادەخرێن، لە بڕیارەكەدا هاتووە "پشتبەستن بە ماددەی (39) لە پەیڕەوی ناوخۆی دادگای فیدراڵی ژمارە (1) ساڵی (2022)، دادگا بڕیاری دا بە پابەندكردنی وەزیری پەیوەندییەكان و دەستەی ڕاگەیاندن و پەیوەندییەكان بە ڕاگرتنی سەرجەم پێگە ئەلیكترۆنییە ئیباحییەكان لە تەواوی عێراق، فەرمانەكە وەلائیە و پابەندكەرە بۆ سەرجەم دەسەڵاتەكان"[5].

سەدان ئێزدی سكاڵا لەسەر كۆمپانیایەكی فەڕەنسی تۆمار دەكەن
سەدان ئێزدی لە ئەمەریكا سكاڵایەك لە دادگا لەسەر كۆمپانیای (لاڤارج)ی فەڕەنسی لە بواری بەرهەمهێنانی چیمەنتۆ تۆمار دەكەن و داوای قەرەبووی لێ دەكەن.
سكاڵاكاران ڕزگاربووی كەسوكاری قوربانیانی ئێزدین كە لە 2014 لە كاتی هێرشی داعش بۆسەر شەنگال بوونە قوربانی دەستی ئەو ڕێكخراوە، سكاڵاكاران تۆمەتی هاوكاری داعش دەدەنە پاڵ ئەو كۆمپانیایە كە كۆمەڵكوژی ئێزدییەكانی كردووە، ئەمەش دوای ئەوە دێت كە ساڵی ڕابردوو لەبەردەم دادگایەكی ئەمەریكادا كۆمپانیاكە دانینا بەوەی بۆ بەردەوامبوونی كارەكانی لە سوریا پارەی داوەتە هەندێك لایەن كە لەناو لیستی سزاكانی ئەمەریكادا بوون، لەوانەش داعش[6].

عێراق تێبینی لەسەر بڕگەیەكی ڕێكکەوتنی كوب 28 هەیە
باسم عەوادی وتەبێژی حكومەتی عێراق لە بەیاننامەیەكدا ڕایگەیاند "عێراق پێشوازی دەكات لە ڕەشنوسی تەوافوقی كۆنگرەی گۆڕانی كەشوهەوا (كوب28) كە لە وڵاتی ئیمارات بەڕێوەچوو، بەڵام تێبینی هەیە لەسەر بڕگەیەكی ڕێكکەوتنەكە، كاركردنمان بۆ ئەركەكانمان بەرامبەر گەلی عێراق و بەرژەوەندییە نیشتمانییەكانی سنوردار دەكات، بۆیە لەگەڵ هاوبەشەكانمان كار دەكەین تا بەرژەوەندی نیشتمانی مسۆگەر بكەین"[7].

هێرشبەرانی سەر باڵیۆزخانەی ئەمەریكا دەستگیر دەكرێن
لیوا یەحیا ڕەسول عەبدوڵڵا وتەبێژی فەرماندەی گشتیی هێزە چەكدارەكانی عێراق ڕۆژی (14/12/2023) لە بەیاننامەیەكدا ڕایگەیاند "هێزە هەواڵگرییەكان تونیویانە ناسنامەی هێرشبەرانی سەر باڵیۆزخانەی ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئەمەریكا لە بەغدا دەستنیشان بكەن، بە نیگەرانییەوە هەندێكیان پەیوەندیان بە هەندێك دەزگای ئەمنییەوە هەیە، دوای دەركردنی فەرمانی دادوەر، دەزگا ئەمنییەكان ژمارەیەك لەو كەسانەیان دەستگیر كردووە و هەوڵەكانیش بۆ دەستگیركردنی ئەوانی تر چڕكراونەتەوە".
ناوبراو لە بەشێكی تری بەیاننامەكەدا دەڵێت "دەزگا ئەمنییەكان سەركەوتوو بوون لە دەستگیركردنی ئەو كەسانەی هاوكاری تاوانبارەكانیان كردووە لە هاوكاری لۆجستی و هێنان و گواستنەوەیان بۆ شوێنی جێبەجێكردنی هێرشەكە"[8].

ئەمەریكا لە پێدانی پارەی كاش بە عێراق بەردەوام دەبێت
بانكی ناوەندی عێراق لە بەیاننامەیەكدا ئاشكرای كرد كۆبوونەوەكان لەگەڵ وەزارەتی گەنجینەی ئەمەریكا بەرهەمدار بووە، هەر دوو لا ڕێكکەوتوون كە ئەمەریكا بەردەوام دەبێت لە پێدانی پارەی كاش بە عێراق لە ساڵی 2024[9].

سەرۆك وەزیران پیرۆزبایی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنەكان دەكات
محەممەد شیاع سوودانی سەرۆك وەزیرانی عێراق لە تویتێكدا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی ئێكس پیرۆزبایی لە بەڕێوەچوونی هەڵبژارنی ئەنجومەنی پارێزگاكانی عێراق دەكات و داواش دەكات هەرچی زووە حكومەتە خۆجێییەكان پێكبهێنرێن و هاوكار بن لە ئاوەدانكردنەوەی عێراق و بە ئەركی خۆیان هەستن[10].

هەمواری یاسای بودجە پەیوەستە بە ڕەزامەندی حكومەت
محەممەد جاسم خەفاجی ئەندامی لیژنەی یاسایی لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق ڕایگەیاند "بەو پێیەی یاسای بودجە یاسایەكی داراییە، هەمواركردنەوەی پەیوەستە بە ڕەزامەندی حكومەتەوە، لە ڕووی كردارییەوە هەمواركردنەوەی ئاسان نییە و قورسە، وردەكاری زۆری تێدایە، ئەگەر كێشەیەكی یاسایی لە بودجەدا هەبێت، دەكرێت حكومەت پێشنیاری هەمواركردنەوە بكات و بیداتە ئەنجومەنی نوێنەران"[11].

كۆمسیۆن ئەنجامی بەرایی هەڵبژاردنەكان ڕادەگەیەنێت
كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق، ڕۆژی (19/12/2023) و دوای ڕۆژێك لە بەڕێوەچوونی ئەنجامی بەرایی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكانی عێراقی بڵاو كردەوە.
عومەر ئەحمەد سەرۆكی ئەنجومەنی كۆمسیاران كە لە كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا ئەنجامەكانی ڕاگەیاند و ئاشكرای كرد، ڕێژەی دەنگدان لە هەردوو دەنگدانی تایبەت و گشتیی (41%) بووە، زیاتر لە 6 ملیۆن و 600 هەزار دەنگدەر لە كۆی زیاتر لە 16 ملیۆن دەنگدەر كە كارتی دەنگدانیان وەرگرتبووەوە دەنگیان داوە و بەشداری پرۆسەكە بوون، 134 هاوپەیمانی و لیست بەشداربوون، ژمارەی بەربژێرەكان 5898 كەس بوو.
سەرۆكی ئەنجومەنی كۆمسیاران ئەوەشی ئاشكرا كرد كە ئەوەی ڕایدەگەیەنێت وەكو ئەنجامی بەرایی ڕێژەی (94.4%) دەنگەكانە و لە نزیكترین دەرفەت ئەنجامی كۆتایی ڕادەگەیەنرێت[12].

كۆمسیۆن: 69 سكاڵا تۆ ماركراوە
جومانە غەلای وتەبێژی كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق ڕایگەیاند، 69 سكاڵا لە هەردوو دەنگدانی تایبەت و گشتیی تۆماركراون و ڕادەستی كۆمسیۆن كراون.
ناوبراو وتیشی، 54 سكاڵا لە دەنگدانی تایبەت و 15 سكاڵا لە دەنگدانی گشتیی تۆماركراون، بە فەرمانێك لیژنەیەكی یاسایی بۆ پۆلێن و سەیركردنی سكاڵاكان پێكهینراوە، بەڵام سكاڵاكان كاریگەری لەسەر ئەنجامی هەڵبژاردنەكان دروست ناكات و لە خانەی سكاڵای سەوز و زەرد ئەژمار كراون[13].

عێراق و توركیا دۆخی ئاسایش تاوتوی دەكەن
فوئاد حسێن وەزیری دەرەوەی عێراق ڕۆژی (19/12/2023) لە ئەنقەرە لەگەڵ هاكان فیدان وەزیری دەرەوەی توركیا كۆبووەوە، دوابەدوای كۆبوونەوەكە هەر دوو لا بەیاننامەیەكی هاوبەشیان دەركرد، بەگوێرەی بەیاننامەكە، دۆسیەكانی پەیوەست بە بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر، ئاسایش و ئاو لە نێوان هەر دوو لادا تاوتوێ كراوە، هەر دوو لا ڕێكکەوتوون كە لەو بوارانەدا گەشە بە پەیوەندییەكانی نێوانیان بدەن، هەروەك جەختیان لەسەر یەكپارچەیی عێراق و سەروەری خاكەكەی كردووەتەوە[14].

سوپای عێراق لەسەر ئاستی جیهان لە پلەی (23)دایە
بەپێی بەدواداچوونێكی پێگەی (گڵۆباڵ فایر بور)ی ئەمەریكی، سوپای عێراق لەسەر ئاستی جیهان پلەی (23)یەمینی بە بوونی (200) هەزار سەربازی ئامادە بۆ شەڕ هەیە، هەر بە گوێرەی بەدواداچوونی پێگەكە لەسەر ئاستی ولاتانی عەرەبی، عێراق لە پلەی سێیەمدایە، پێگەكە لە پۆلێنی توانای سەربازی پشتی بە سێ خاڵ بەستووە، ئەوانیش: هێزی كردەیی، هێزی یەدەك و هێزی نیمچەسەربازی، مەبەستیش لە هێزی كردەیی ئەو هێزە سەربازیانەن كە لە حاڵەتی ئامدەباشیدان بۆ جەنگ[15]. 


[1] https://alsabaah.iq/uploads/public_files/2023-12/5835.pdf
[2] https://www.alaraby.co.uk/economy
[3] https://www.ina.iq/199167--.html
[4] https://www.ina.iq/199164--500-.html
[5] https://www.iraqfsc.iq/news.5098/
[6] https://www.alhurra.com/arabic-and-international/2023/12/15
[7] https://www.facebook.com/photo/?fbid=795371675970127&set=a.295186165988683&locale=ar_AR
[8] https://twitter.com/IraqiSpoxMOD/status/1735244313334829180
[9] https://cbi.iq/news/view/2486
[10] https://twitter.com/mohamedshia/status/1737145580680331514
[11] https://alsabaah.iq/89072-.html
[12] https://alsabaah.iq/89061-.html
[13] https://www.ina.iq/199546--69-.html
[14] https://mofa.gov.iq/2023/41451/
[15] https://www.sotaliraq.com/2023/12/20

#عێراق
بینێرە لە ڕێگەی